دانلود رایگان مقاله مهارت زندگی دارای 52 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد دانلود رایگان مقاله مهارت زندگی کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است
بخشی از فهرست مطالب پروژه دانلود رایگان مقاله مهارت زندگی
پیشگفتار
مفهوم مهارت
تعریف مهارتهای زندگی
ضرورت و اهمیت آموزش مهارتهای زندگی
اهداف مهارتهای زندگی
مهارت موفقیت
موفقیت در لغت
موفقیت در اصطلاح
عوامل موفقیت از منظر قرآن
عوامل عمومی موفقیت
هدفمندی در زندگی
تعریف هدف
زمینه ها و ریشه های سؤال از (هدف زندگی)!!
انواع هدف
عوامل مؤثر در هدف زندگی
شاخصههای عزت نفس
راه کسب همت
عوامل کوتاه همتی
مهارت عبور از بحران
مدیریت بحران
آثار بحران در انسان
مهارتهای عبور از بحران
پیامدهای بینظمی
چگونه برنامهریزی کنیم؟
روشهای ارتباط کلامی برای آرامش
مهارت ایجاد آرامش در زندگی
مهارت ایجاد شادی و نشاط
تعریف شادی
تعریف نشاط
راهها و عوامل ایجاد نشاط و شادی
آثار فردی شادی و نشاط
شادیهای ممنوع!!
چند توصیه برای شاد بودن
مفهوم مهارت
مهارت در فرهنگ دهخدا به معنی زیرکی و رسایی در کار و استادی و زبردستی است. مهارت یک قابلیت یادگیری است یا به زبانی دیگر استعداد انجام یا پیشبینی نتایج با حداقل صرف زمان و انرژی است
مهارتها اغلب به دو دسته تقسیم میشوند
الف. مهارتهای عمومی, ب. مهارتهای تخصصی
تعریف مهارتهای زندگی
سازمان جهانی بهداشت مهارتهای زندگی را چنین تعریف نموده است
توانایی انجام رفتار سازگارانه و مثبت به گونهای که فرد بتواند با چالشها و ضروریات زندگی روزمره خود کنار بیاید. )who 4991(
به طور کلی مهارتهای زندگی عبارتند از تواناییهاییکه منجر به ارتقای بهداشت روانی افراد جامعه, غنای روابط انسانی, افزایش سلامت و رفتارهای سالم در سطح جامعه میگردند. مهارتهای زندگی هم به صورت یک راهکار ارتقای سلامت روانی و هم به صورت ابزاری در پیشگیری از آسیبهای روانی – اجتماعیای که جامعه به آن مبتلا شده (نظیر اعتیاد, خشونتهای خانگی و اجتماعی, آزار کودکان, خودکشی, و موارد مشابه) قابل استفاده است
بعضی مهارت را هنر تبدیل (علم) به (عمل) دانستهاند
مهارت از سه مولفه (فهم, سرعت و دقت) تشکیل میگردد و مهارت در زندگی, به معنی به کاربردن معلومات در صحنهی واقعی زندگی میباشد. مهارت در زندگی به دو بخش عمده تقسیم میشود
الف. راههای مقابله با مشکلات و بحران به بهترین وجه؛
ب. استفاده بهینه از موقعیت موجود
به عبارت دیگر مهارت زندگی به معنای جلب منافع و دفع ضرر در زندگی فردی, خانوادگی و اجتماعی میباشد
ضرورت و اهمیت آموزش مهارتهای زندگی
داشتن یک زندگی منطقی, سالم, هدفمند و انعطافپذیر برای مواجهه با مشکلات و فراز و نشیبهای آن, خواسته ی هر انسان خردمندی است, اما چرا دستیابی به این هدف ارزشمند دستکم برای بسیاری از ما میسر نیست, سؤالی است که با طرح موضوعی به نام (مهارتهای زندگی) امکان پاسخگویی مییابد
اهداف مهارتهای زندگی
بخشی از اهداف مهارتهای زندگی عبارت است از
- تقویت اعتماد به نفس؛
- تقویت روحیهی مشارکت و همکاری؛
- رشد و تقویت عواطف انسانی؛
- ایجاد روحیهی مقاومت در برابر تبلیغات مسموم؛
- کمک به شناسایی و بیان احساسات؛
- تأمین سلامت جسمی و بهداشت روانی؛
- تقویت مهارتهای ارتباطی؛
- تقویت روحیهی کار و تلاش؛
- ارتقا سازگاری فرد با خودش, با دیگران و محیط اطرافش
مهارت موفقیت
اصطلاح موفقیت از جمله اصطلاحاتی است که متأسفانه خیلیها متناسب با معلومات و نگرش خود آن را تعریف کردهاند
یکی از دلایل عمده تعدد تعاریف موفقیت, برداشتهای گوناگونی بوده که از این مفهوم شده است. چه بسا افرادی که به دلیل دستیابی به خواستههایشان, خود را موفق و کامیاب میپندارند, امّا این موفقیت از نظر دیگران چندان ارزش و اعتباری ندارد. و یا افرادی هستند که احساس میکنند, موفق شدهاند اما در حقیقت چنین نیست.(2)
موفقیت در لغت
از مادّه (وفق) و (وفاق) و به معنای سازگاری, انطباق و همراهی است
موفقیت در اصطلاح
انسانی را موفق میگویند که توانسته باشد بین تلاشها و اهدافش سازگاری و انطباق ایجاد کند و سعی و کوشش خود را قرین و همراه اهداف خویش قرار دهد
به عبارت دیگر, انسان به هدف رسیده را انسان موفّق میگویند. اهداف انسان, متنوع و از سطوح و مراتب متعددی برخوردار است. بنابراین, موفقیت یک تعریف ندارد؛ بلکه هر فرد, بسته به این که هدف او چه باشد, تعریف خاصی از آن به دست میآورد
عوامل موفقیت از منظر قرآن
موضوع موفقیت به صورت مختلف در قرآن کریم مورد تأکید قرار گرفته لیکن چگونه موفق شدن و رمز و راز موفقیت و یا عوامل و موانع موفقیت چیست؟ در آیات مختلف و هر یک در جای خود مورد اشاره قرار گرفته که به بعضی از آنها میپردازیم
یک. اصلاح نفس
ما باید کاری انجام بدهیم که هم از درون مشکلی پیدا نکنیم, هم از بیرون. اگر چنانچه از درون مشکلی پیدا نکردیم, از بیرون مشکلی نخواهیم داشت؛ یعنی آن دشمن درونی را از بین بردیم؛ وقتی دشمن درونی از بین برود, دشمن برونی کاری نخواهد کرد
یک وقت انسان از بیگانه میترسد, برای اینکه وابسته به آب و خاک است. امّا اگر وابسته به خاک آفرین و آب آفرین باشد, وابسته به شمس و قمر آفرین باشد؛ او هراسی ندارد! بالأخره اگر ماه خوب است, شمس خوب است, زمین خوب است, آسمان خوب است؛ آنکه شمس آفرید و قمر آفرید از همه بهتر است. گفتند
ای یار, قمر بهتر یا آنکه قمر آرد
ای یار, شکر بهتر یا آنکه شکر آرد
اگر شکر شیرین است, شکر آفرین شیرینتر است. و اگر شمس و قمر زیبا هستند, قمر و شمس آفرین زیباتر است; اینکه ذات أقدس باری تعالی به ما فرمود
(فَأَلْهَمَهَا فُجُورَهَا وَتَقْوَاهَا)(3)
(فَأَقِمْ وَجْهَکَ لِلدِّینِ حَنِیفاً فِطْرَهَ اللَّهِ الَّتِی فَطَرَ النَّاسَ عَلَیْهَا)(4)
تو دریایی. اگر انسان دریاست, گوهری دارد؛ و اگر سلسله جبال است, معدنی دارد. باید بکوشیم این معدنهایمان معدن خوبی باشد
اینکه گفته شد
فیض روح القدس ار باز مدد فرماید
دیگران هم بکنند آنچه مسیحا میکرد
لازم نیست که حتماً انسان مثل عیسای مسیح مرده را زنده کند! در این بخش مثل عیسای مسیح است. وجود مبارک عیسای مسیح فرمود: خدا توفیقی به من داد که من هر جا باشم, منشأ برکتم; پس بیاییم ما هم مثل انسانهای موفق عالم منشأ برکت باشیم.(5)
دو. اندیشه و عقلانیت
واژه (أُولُوا الْأَلْبابِ) 16 مرتبه در قرآن آمده و هر مرتبه همراه با یک کمال و وصفی بیان شده است. از جمله
1 راز احکام را میفهمند. (وَ لَکُمْ فِی الْقِصاصِ حَیاهٌ یا أُولِی الْأَلْبابِ)(6)
2 آیندهنگر هستند. (تَزَوَّدُوا فَإِنَّ خَیْرَ الزَّادِ التَّقْوی وَ اتَّقُونِ یا أُولِی الْأَلْبابِ)(7)
3 دنیا را محل عبور و گذر میدانند نه توقفگاه و مقصد. (لِأُولِی الْأَلْبابِ الَّذِینَ; یَتَفَکَّرُونَ فِی خَلْقِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ رَبَّنا ما خَلَقْتَ هذا باطِلًا)(8)
4 از تاریخ, درس عبرت میگیرند. (لَقَدْ کانَ فِی قَصَصِهِمْ عِبْرَهٌ لِأُولِی الْأَلْبابِ)(9)
5 بهترین و برترین منطق را میپذیرند. (الَّذِینَ یَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَیَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ; وَ أُولئِکَ هُمْ أُولُوا الْأَلْبابِ)(10)
6 اهل تهجّد و عبادت میباشند. (أَمَّنْ هُوَ قانِتٌ آنا َ اللَّیْلِ; إِنَّما یَتَذَکَّرُ أُولُوا الْأَلْبابِ)(11).(12)
سه. صبر
قرآن میفرماید: (سلام بر شما بخاطر صبر و استقامتتان! چه نیکوست سرانجام آن سرا(ی جاویدان)).(13)
چهار. خود را در محضر خدا دیدن
میزان موفقیت انسان بستگی به میزان آرامش اوست به هر اندازه که آرامش داشته باشد به همان میزان عقل و استعدادهای او توانمند هستند این آرامش زمانی درست و واقعی است که انسان خود را در محضر خدا ببیند با اطمینان باید گفت به هر اندازه که به یاد خدا بودن و خود را در محضر خدا دیدن تقویت کند به همان میزان آرامش واقعی دست پیدا میکند
خداوند متعال در قرآن کریم میفرماید
(آنها کسانی هستند که ایمان آوردهاند, و دلهایشان به یاد خدا مطمئن (و آرام) است آگاه باشید, تنها با یاد خدا دلها آرامش مییابد!)(14)
پنج. عمل صالح
زندگی با رضایت از اعمال ورفتار درست است که زندگی را شیرین کند
خداوند میفرماید
(آنها که ایمان آوردند و کارهای شایسته انجام دادند, پاکیزهترین (زندگی) نصیبشان است و بهترین سرانجامها!).(15)
عوامل عمومی موفقیت
در یک تقسیم بندی کلی, عوامل موفقیت را میتوان به دو دسته تقسیم کرد: عوامل درونی و بیرونی
مهمترین نقش را عوامل درونی بر عهده دارند و عوامل بیرونی و محیطی (مثل خانواده, دوستان و فرهنگ عمومی جامعه, وضعیت اجتماعی, اقتصادی و سیاسی) بیشتر نقش ابزاری را به عهده دارند
برای رسیدن به یک زندگی موفق, باید به افزایش توان روحی پرداخت و آن را بر پایهای محکم و استوار بنا کرد. تنها با پرورش قدرت روانی افراد است که میتوان کمال فردی آنها را آشکار ساخت. منظور از کمال فردی, رسیدن به احساس تعادل, آرامش و رضایت خاطر و داشتن ارتباطاتی مثبت با محیط و دیگران است
یک. مسئولیت پذیری
واژه مسئولیت, مفهوم قدرتِ انتخاب پاسخ را در خود دارد و انسانهای اثرگذار, انسانهایی مسئولاند. آنها شرایط و محیط را سرزنش نمیکنند. رفتار و اعمال آنها ناشی از انتخاب آزادانه و آگاهانه خود آنهاست. بر اساس ارزشها, احساساتشان را شکل میدهند و با اراده, تقدیر خود را میسازند
البته این بدان معنا نیست که آنان با محیطشان رابطه ندارند و محیط بر آنها اثر نمیگذارد؛ بلکه در رابطه متقابل انسان با محیط, هم اوست که دست بالا را دارد و به محیط شکل میبخشد. بر این اساس, این سخن حکیمانه مشهور شده است که: (هیچکس نمیتواند شما را آزرده سازد, مگر آن که شما خود چنین اجازهای را به او داده باشید). بنابراین, باید ابتکار عمل را به دست گرفت
مسئولیتپذیری و اثرگذاری در مفاهیم اسلامی موضوعی با اهمیت و جاری میباشد که به اختصار به نمونههایی از آن اشاره میشود
1 مسئولیت پذیری در برابر خود
(إِنَّما تُجْزَوْنَ ما کُنْتُمْ تَعْمَلُونَ)(16)؛ (تنها به اعمالتان جزا داده میشوید)
(کُلُّ امْرِئٍ بِما کَسَبَت رَهِینهٌ)(17)؛ (هر کس در گرو اعمال خویش است!)
2 مسئولیت پذیری در خانواده
(قُوا أَنْفُسَکُمْ وَ أَهْلِیکُمْ ناراً)(18)؛ (ای کسانی که ایمان آوردهاید خود و خانواده خویش را از آتشی که هیزم آن انسانها و سنگهاست نگه دارید)
(وَ بِالْوالِدَیْنِ إِحْساناً)(19)؛ (و به پدر و مادر [خود] احسان کنید)
3 مسئولیتپذیری در برابر بستگان و اطرافیان
قرآن کریم به صورت مختلف انسان را تذکر به رعایت رابطه با خویشاوندان داده است یک نمونه این کریمه است که میفرماید
(وَ اتَّقُوا اللّهَ الَّذِی تَسائَلُونَ بِهِ وَ الارْحامَ إِنَّ اللّهَ کانَ عَلَیْکُمْ رَقِیباً)(20)؛
از خدایی بپرهیزید که (همگی به عظمت او معترفید و) هنگامی که چیزی از یکدیگر میخواهید, نام او را میبرید! (و نیز) (از قطع رابطه با) خویشاوندان خود, پرهیز کنید! زیرا خداوند, مراقب شماست
(خدا را بپرستید! و هیچ چیز را همتای او قرار ندهید! و به پدر و مادر, نیکی کنید همچنین به خویشاوندان و یتیمان و مسکینان, و همسایه نزدیک, و همسایه دور, و دوست و همنشین, و واماندگان در سفر, و بردگانی که مالک آنها هستید زیرا خداوند, کسی را که متکبر و فخر فروش است, (و از ادای حقوق دیگران سرباز میزند,) دوست نمیدارد).(21)
دو. عاقبتاندیشی
عاقبتاندیشی و تدبیر, در حقیقت فعال کردن مجموعه عوامل درونی خود در رسیدن به هدف مورد نظر است. اگر ما تصویری درست از آخر زندگی و عاقبت کارهایمان داشته باشیم, میتوانیم با بررسی هر رفتاری از خود و آینده آن رفتار. مشخص کنیم که چه چیز برای ما بیشترین اهمیت را دارد
مردی از پیامبرصلی الله علیه وآله تقاضای اندرز نمود. پیامبر, سه بار فرمود: در صورتی که اندرز به تو بدهم اندرزپذیر هستی؟ پاسخ داد بله. پیامبر فرمودند: (إِذَا هَمَمْتَ بِأَمْرٍ فَتَدَبَّرْ عَاقِبَتَهُ فَإِنْ یَکُ خَیْراً أَوْ رُشْداً اتَّبَعْتَهُ وَ إِنْ یَکُ شَرّاً أَوْ غَیّاً تَرَکْتَهُ)(22)؛ (هرگاه خواستی در امری وارد شوی عاقبت آن را خوب بسنج, اگر در آن خیر و سعادت باشد به آن رسیدهای و اگر در آن شر و فساد باشد آن را ترک گفتهای). لذا نباید توقع داشت بدون عاقبت اندیشی به موفقیتی مناسب رسید
امیرمؤمنان علیعلیه السلام در ضمن تأکید بر عمل صالح و توجه به عاقبت کار و استقامت و پرهیزکاری, به ذکر سخن پیامبرصلی الله علیه وآله پرداخته که فرمود: (ان لکم نهایه فانتهوا الی نهایتکم)(23)؛ (قطعاً برای شما عاقبت و پایانی هست, خود را به آنجا برسانید). (عاقبت اندیش باشید و برای رسیدن به عاقبت نیک هم اکنون آماده گردید)
سه. اولویت شناسی
در آیات وروایات اسلامی به اولویت دهی در امور توجه خاص شده است. برای نمونه به چند مورد اشاره میکنیم
1 اولویت دادن خوبها و خوبیها
(أَمْ نَجْعَلُ الْمُتَّقِینَ کَالْفُجّارِ)(24)؛ (آیا کسانی را که ایمان آورده و کارهای شایسته انجام دادهاند همچون مفسدان در زمین قرار میدهیم, یا پرهیزگاران را همچون فاجران)
2 اولویت دادن به نیاز آینده
قَالَ أَمِیرُ الْمُؤمِنِینَعلیه السلام: (أولی الاشیا أن یتعلمها الاحداث الاشیا التی إذا صاروا رجالا احتاجوا إلیها)(25)؛ (بهترین مطالبی که شایسته است جوانان یاد گیرند چیزهایی است که در بزرگسالی مورد نیازشان باشد و بتوانند در زندگی اجتماعی از آموختههای دوران جوانی خود استفاده نمایند)
قال علیعلیه السلام: (العلم اکثر من ان یحاط به فخذوا من کلّ علم احسنه)(26)؛ (علم و دانش بیش از مقداری است که قابل احاطه باشد و یک فرد نمیتواند بر همه آنها واقف گردد پس از هر علمی بهتر و شایستهترش را فرا گیرید)
برای رسیدن به بهترین و موثر ترین روش اولویت بندی, به موارد ذیل توجه نمایید
- کارها را بر اساس اصول و مبنا اولویت بندی کنید؛
- بر اساس فوریت هر کاری تصمیم نگیرید؛
- کارهای درست و مشخص را در ابتدا انجام دهید؛
- به وقت کافی برای انجام آن کار توجه داشته باشید
چهار. رعایت عدالت
رعایت عدالت موجب میشود تعامل بین انسانها را برای هم سودمند و راضی کننده کند و همه طرفها, احساس خوشایندی در مورد تصمیم گرفته شده و توافق به عمل آمده, داشته باشند و خود را نسبت به اجرای طرح و برنامه عملی حاصل از عدالت متعهد میدانند. این چارچوب, زندگی را نه یک صحنه رقابت, بلکه به صحنه همکاری تبدیل میکند. بر اساس این تعریف, برای همه به اندازه کافی امکانات هست و موفقیت هر فرد, به قیمت از دست رفتن موفقیت دیگران به دست نمیآید؛ بلکه میتوان طوری عمل کرد که همه موفق باشند, گو این که موفقیت برای هرکس معنای خاص خودش را دارد
پنج. همدلی و همفکری
همدلی دارای آثار زیادی است که به اختصار به بعضی از آنها میپردازیم
- از بسیاری از رفتارهای ناخوشایند پیشگیری میکند
- در طرفین احساس خوشایندی به وجود میآورد
- موجب اخذ تصمیمهای صحیحتر میشود
- از بسیاری تعارضها و سو تفاهمها جلوگیری میکند
- موجب تعدیل و اصلاح شناخت و رفتار میشود
- احساس آرامش افزایش میدهد
- موجب اعتماد به نفس میشود
- زمینه شناخت واقعی از اطرافیان را به وجود میآورد
- روابط خانوادگی و اجتماعی را شیرین میکند
- امنیت روانی را تقویت میکند
- میل به همکاری و همراهی را تقویت میکند
- بیان احساسهای خود و دیگران را آسانتر میکند
راهکارهای تقویت همدلی
شنونده خوب بودن
در ارتباط با دیگران خصوصاً اعضای خانواده شنونده خوبی باشید و به آنها فرصت دهید تا احساسهای خود را بهراحتی بیان کنند, در واقع اصل مهم همدلی شنونده خوب بودن است
به تعبیر زیبای امیرمؤمنانعلیه السلام: (گوش دادن) یک ضرورت است و (خوب گوش کردن) یک هنر, زیرا بیشترین بهرهها را از خوب شنیدن میتوان به دست آورد و اغلب خسارتها نیز به دلیل خوب گوش نکردن و بهره نبردن از شنیدهها است
حضرت امیرعلیه السلام چنین میفرماید: (عود اذنک حسن الاستماع)(27)؛ (گوش خود را به (خوب شنیدن) عادت بده!)
ابراز احساسات
احساسهای خود را با اعضای خانواده در میان بگذارید. هنگام همدلی, احساسهای خود را شمرده بیان کنید تا طرف مقابل احساس آرامش بیشتری بنماید. اینگونه ابراز محبت در سیره و کلام معصومینعلیهم السلام نیز به وفور یافت میشود
از رسول اکرمصلی الله علیه وآله روایت شده است که فرمودند: (لیس منَّا مَن لم یرحم صغیرنا و لم یوقِّر کبیرنا)(28)؛ (از ما نیست کسی که با کودکان مهربان نباشد, و به بزرگان احترام نگذارد)
بنا بر آنچه گفته شد؛ از نظر قرآن, موفقیت واقعی در این است که انسان در زندگی, جایگاه و وظیفه خود را بشناسد و از برنامه زندگیای که خدا برای او
هدفمندی در زندگی
(هدف) از لوازم اصلی زندگی سعادتمندانه و معنادار است. انسان زمانی آرامش دارد که افق روشنی برای آینده خود ترسیم کند. بدترین حالت برای بشر, وقتی است که احساس سرگردانی کند و بلاتکلیف بماند
همچنان که همه مخلوقات, بر پایه هدفی خلق شدهاند, انسان هم – که اعجوبه خلقت است – در این هستی بدون هدف خلق نشده
به فرمایش حضرت علیعلیه السلام: (فما خلق امرؤ عبثا)(1)؛ (کسی بدون هدف [و بیهوده آفریده نشده است)
انسانی که بدون هدف خلق نشده, همه اعمالش باید بر پایه هدفی صورت بگیرد. در این عمر کوتاه زندگی, نباید به اهداف متفاوت در یک زمان پرداخت, بنابراین باید هدفی را که ارزشمندتر است انتخاب نمود. اگر اهداف متفاوت و متعددی دنبال شود و در راستای یکدیگر نباشد, ممکن است به سرانجام نرسد
امام علی علیه السلام میفرماید: (من اوما الی متفاوت خذلته الحیل)(2)؛ (کسی که به کارهای مختلف بپردازد, نقشهها [و پیشبینیهایش] به جایی نمیرسد)
و اگر به جایی هم رسید مسائل مهمتر را ضایع خواهد کرد, چنان که حضرت علیعلیه السلام فرمودند: (من اشتغل بغیر المهم ضیع الاهم)(3)؛ (کسی که به امور غیرمهم بپردازد, مسائل مهمتر را ضایع میسازد)
کسی که دنبال موفقیت در کارهاست باید در ابتدای امر, هدف خود را مشخص کند و بعد از اینکه مهمترین هدف را شناسایی کرد, با تمام توان جهت رسیدن به آن تلاش نماید, چرا که موفقیت انسان در کارهایی است که فکر و اندیشه را در همان کار به کار میگیرد
امام علی علیه السلام فرمودند: (ان رایک لا یتسع لکل شی ففرغه للمهم)(4)؛ (فکر تو وسعتی که همه امور را فرا بگیرد ندارد, پس آن را برای امور مهم فارغ بگذار)
تعریف هدف
لغت شناسان برای واژه هدف چند معنا ذکر کردهاند
- هر چیز بلند و برافراشته
- نشانه تیر
- آن چه آدمی برای رسیدن به آن بکوشد از قبیل: مقام و مال و;
- مقصود و غایت.(5)
زمینه ها و ریشه های سؤال از (هدف زندگی)!!